THE DARK KNIGHT RISES

Blabla culminatie, kroon op het werk , verwachte topstuk van de trilogie
–except it isn’t.

No worries. Relatief tot zo’n beetje alles wat je de laatste tijd én een redelijke periode daarvoor in de bioscoop hebt gezien, is TDKR behalve een uitstekend avondje uit ook gewoon de te verwachten must see blockbuster van deze zomer, en waarschijnlijk één van de beste films van het jaar. Het script is solide, al is het wat te comic-y hier en daar, de cast is uitmuntend, het IMAX-gelardeerde camerawerk van Wally Pfister innemend, de geniale soundtrack van Hans Zimmer onstuitbaar. Check, check, check. Het laatste puzzelstuk is afgeleverd, and then some.

Maar je zet ‘m niet af tegen al die andere films. Je zet ‘m af tegen The Dark Knight.

Vergelijkingen met andere films zijn stupide, om dezelfde reden dat Pearl Jam’s Betterman niet ‘beter’ is dan Elbow’s Lippy Kids, en Mondriaan geen meetbaar mooiere schilderijen maakte dan Picasso – hij kleurde alleen wat beter binnen de lijntjes. Maar als we die deur der kunstequatie toch opentrekken; het derde deel van The Godfather is niet slecht omdat het geen goede film is, maar omdat Part II zo absurd sterk is. En – vooruit – Sofia Coppola beroerd. Ook Nolan heeft z’n eigen lat te hoog gelegd, en het overtreffen van zijn larger than life crimesaga die toevallig een stripverfilming was is hem niet gelukt. Te vroeg gepiekt? Nee, de man piekt aan de lopende band. Het topje is ditmaal gewoon net dat beetje minder hoog.

Want Deel Drie is weliswaar zo goed als The Dark Knight, hij is niet net zo foutloos. Bane is, ondanks de bewonderingswaardige fysieke aanwezigheid die Tom Hardy hem met twee gebalde vuisten tegen de borst gekluisterd meegeeft, geen Joker. Als je Sean Connery’s accent achter hebt kunnen laten, blijft een beestachtige bruut over die zijn functie van het ultieme kwaad feilloos vervult, maar de laag eronder dankzij een verhullend masker onbesproken laat. Het gebrek aan een diepere connectie tussen Bale & Bane gaat dan hand in hand met een gebrek aan een geestige ondertoon – humor die in een epische zit van bijna drie uur sowieso al te ver te zoeken is.

Zoals het de hekkensluiter van een drieluik betaamt, gebeurt er teveel. Niet ‘Sam Raimi’s derde Spider-Man’-teveel, maar wel meer dan nodig. The Dark Knight legde de focus op de opmars van een meesterlijke maniak, de tegenstand van een gedwongen redder, en de val van een onschuldige held die ten onder ging om de plot richting het afsluitende derde deel te stuwen. Een solide basis, rond twee om elkaar draaiende tegenpolen. Niet voor niets zijn er diverse parallellen te trekken met Michael Mann’s Heat. Batman Vs. The Joker, Hanna Vs. McCauley. Terwijl Pacino’s Hanna zijn derde huwelijk overeind probeert te houden, en De Niro’s McCauley die ene romantische sprong wil maken. The Dark Knight had alles van een realistisch en gritty misdaaddrama, waar toevallig twee gemaskerde mannen doorheen renden – de een hysterisch gierend, de ander ongerijmd grommend.

In TDKR zijn er niet één, maar twee potentiële love interests voor de getergde vleermuis. En ja, Anne Hathaway is een adequaat kattenvrouwtje. Maar het feit dat ze nergens zo genoemd wordt, geeft ergens al aan dat Catwoman wellicht beter uit een sterk verhaal gelaten kan worden – een Batman is al genoeg rek voor onze realiteitszin. Marion Cotillard is betoverende opvulling; haar Miranda heeft minder chemie met Bruce Wayne dan Alfred – wat overigens vooral een +1 is voor het werk van Michael Caine, die met Bale scènes oplevert waar je meer in verdwijnt dan in Pfister’s panoramische IMAX-shots.

Er is, om verder te gaan, veel te doen voor de grootste namen in de film (Oldman, Freeman, Caine), en Joseph Gordon-Levitt weet andermaal te bewijzen dat hij binnen enkele jaren een Oscar heeft. De door Hans Zimmer van een stuwende score voorziene stoomtrein dendert zo wel voort, maar veel bochten remt af.

Chris Nolan en zijn broer Jonathan hebben de wereld van The Batman dichter naar de onze gehaald, door financiële malaise, bedorven beurshandelaren en op handen zijnde revoluties van het volk te schetsen die 2012 passen als een spijkerjas met in zwarte letters ‘anarchie’ op de rug. Toch voelt het resultaat verder weg dan zijn voorganger. En dat is jammer, maar niet onverwacht. Of onoverkomelijk.

The Dark Knight Rises is namelijk, uiteindelijk, een geslaagd en sluitend slotstuk van een geweldige trilogie. Of dat genoeg is, is aan jezelf. Een filmcriticus zei na afloop van een eerdere screening: “If this does not break the mold and win Best Picture, no comic book movie ever will.” Groot gelijk, natuurlijk. Zijn quote komt alleen vier jaar te laat.

-- Rob Nijman
Filmpjekijken.com